Met Apeldoorn 1900 brengen we de historische identiteit van de stad tot leven. Jaarlijks worden er activiteiten georganiseerd en richten we een expositie en buitenmuseum in omtrent een centraal thema. In 2017 hebben we de 100e verjaardag van de Hoofdstraat gevierd. In 2018 blikten we terug op werk en ambacht door de jaren heen. Dit jaar, 2020, staan we stil bij 75 jaar vrijheid in Apeldoorn.
Hoe zag Apeldoorn eruit ten tijde van haar bevrijding door het Canadese leger in 1945?
Het thema van deze derde editie is '75 jaar vrijheid'.
Van 1 juli t/m 25 oktober 2020 ontdek je op ruim 50 locaties in de binnenstad de bijzondere verhalen die verbonden zijn aan de bevrijding van Apeldoorn.
De historische identiteit van Apeldoorn wordt tot leven gebracht tijdens het jaarlijks terugkerende Erfgoedfestival Apeldoorn 1900. Deze derde editie staat in het teken van 75 jaar vrijheid! Maak een reis door de geschiedenis in de binnenstad en het Cultuurkwartier. Vanwege de maatregelen rond COVID-19 hebben we de begindatum van het programma moeten verschuiven van 17 april naar 1 juli 2020. Het complete overzicht van de locaties waar de beelden en teksten zijn te zien, is opgenomen in een handige routeflyer.
Video: Wijzijnwolf
In de Hoofdstraat, ter hoogte van het winkelpand van fotograaf A.C. Stokhuyzen op nummer 166, laden mannen, vrouwen en kinderen hun eigendommen op een wagen. Het zijn evacués uit Arnhem, die met hun schamele bezittingen na de bevrijding huiswaarts keren. Op de foto is rechts naast de firma Stokhuyzen de sigarenwinkel van Vogel te zien.
Foto: Winkelpand van fotograaf A.C. Stokhuyzen. Hoofdstraat 166. 1945.
Collectie CODA Archief
In 1942 werd Paleis Het Loo omgetoverd tot herstellingsoord voor Duitse militairen. Na de Slag om Arnhem werden ook gewonde Engelse krijgsgevangen naar Het Loo gebracht. Toen het paleispersoneel enkele krijgsgevangen hielp te ontsnappen en plaats bood aan een veertigtal onderduikers, werd het bovendien een plaats van verzet. Op 17 april 1945 arriveerden de Canadese troepen op Het Loo, waarna Prins Bernhard het paleis omdoopte tot het hoofdkwartier van de Nederlandse Strijdkrachten.
Foto: Paleis Het Loo. Koninklijk Park 1. 17 april 1945.
Collectie CODA Archief
De bevrijding van Apeldoorn werd gevierd door zowel de inwoners van de stad als de Canadese bevrijders. Dit optreden van de ‘Bugle Band’ van het Royal Canadian Regiment bracht het volk op de been langs de Loolaan.
Foto: Loolaan ter hoogte van de Langeweg. 17 of 18 april 1945.
Collectie CODA Archief & Library and Archives Canada, foto door G.B. Gilroy
Naast een nieuwsgierige jongen staat op het Stationsplein, kort na de bevrijding, deze Canadese militair. In het stationsgebied lagen verschillende bunkers en andere schuilplaatsen, waaronder deze hier afgebeeld.
Foto: Stationsplein Apeldoorn. April 1945.
Collectie CODA Archief
De bevrijding van Apeldoorn op 17 april 1945. De eerste Canadezen trekken de stad te voet binnen of in tanks en pantserwagens. Deze Canadese tanks worden met gejuich ontvangen op de Deventerstraat, terwijl zij richting de Hoofdstraat bewegen.
Foto: Deventerstraat. 17 april 1945.
Collectie CODA Archief, foto door R. Hardonk
Onder toeziend oog van ouders en omwonenden trekt een kinderoptocht door de straten van de parkenbuurt. Ter hoogte van de Burgemeester Tutein Noltheniuslaan 46 worden zij zelfs begeleid met accordeonmuziek.
Foto: Burg. Tutein Noltheniuslaan 46. 17 of 18 april 1945.
Collectie CODA Archief & Library and Archives Canada, foto door G.B. Gilroy
Feestvierende kinderen laten zich, enkele dagen na de bevrijding, vervoeren op een paardenwagen door de straten van Apeldoorn. Hier, op de hoek van de Paslaan en de Kerklaan, poseren zij uitbundig zwaaiend met hun Nederlandse vlaggetjes.
Foto: Paslaan. 19 april 1945.
Collectie CODA Archief & Library and Archives Canada, foto door C.J. Woods
De eerste trein sinds het einde van de oorlog vertrekt van station Apeldoorn. Om de gelegenheid te vieren is deze rijkelijk versierd met bloemen.
Foto: Stationsplein. April 1945.
Collectie CODA Archief, foto door Hofma
Het meeste vertier was tijdens de oorlog tot een halt gebracht. Na de bevrijding duurde het gelukkig niet lang voor het ook weer op gang kwam. Hier, in het Julianapark, ziet u een van de eerste concerten van na de bevrijding, drukbezocht door jong en oud.
Foto: Loseweg. 17 april 1945.
Collectie CODA Archief
Burgemeester Quarles van Ufford, burgemeester van Apeldoorn van 1934-1941 en 1945-1946, zat tijdens de bezetting langdurig gevangen. Na de bevrijding keerde hij terug naar Apeldoorn. Op de hoek van Deventerstraat wordt hij uit zijn auto gehaald en door het publiek op de schouders gehesen.
Foto: Hoofdstraat. 1945.
Collectie CODA Archief, foto door H. Stokhuyzen